تفاوت تجهیزات اکتیو و پسیو در ابزار دقیق

به طور کلی به ابزاردقیقی که جهت انتقال اطلاعات به جریان الکتریکی نیاز دارد یا کنترل کننده جریان الکتریسیته است؛ ابزاردقیق اکتیو (Active) یا فعال گفته می شود. هم چنین ابزاردقیقی که نیازی به منبع الکتریکی برای انتقال اطلاعات ندارد، پسیو (Passive) یا غیرفعال نام گذاری شده است.

تجهیزات اکتیو و پسیو در ابزار دقیق تفاوتی بسیار مهم دارند که آن سطح تفکیک پذیری اندازه گیری به دست آمده در این ابزارهاست. در یک ابزار پسیو مانند فشارسنج ساده، میزان حرکتی که نشانگر برای نمایش تغییر فشاری خاص ایجاد می کند، با توجه به ماهیت ابزار تعریف می شود. در حالی که می توان با طولانی تر کردن مسیر حرکت  نشانگر، دقت در اندازه گیری را افزایش داد، به گونه ای که نوک اشاره گر در قوسی طولانی تر حرکت کند. البته دامنه چنین افزایشی به طور قطع با کاهش زمان حرکت اشاره گر، به راحتی محدود می شود. اما در یک ابزار فعال، تنظیم مقدار انرژی خارجی ورودی، امکان کنترل بسیار بیش تر بر دقت اندازه گیری را فراهم می کند.

ابزار دقیق پسیو چیست

ابزاردقیق های پسیو (Passive) ابزاری هستند که در آن ها خروجی، کاملاً به کمک کمیت اندازه گیری شده تولید می شود. این ابزار نیاز به مسیر جداگانه ای برای منبع تغذیه خارجی ندارند. به طور مثال، دستگاه اندازه گیری فشار، نمونه ای از ابزاردقیق پسیو است. فشار سیال به حرکت یک اشاره گر در برابر یک صفحه مدرج تبدیل می شود. انرژی صرف شده در حرکت اشاره گر کاملاً از تغییر فشار اندازه گیری شده حاصل می شود.

• طراحی ابزاردقیق پسیو ساده است.
• ابزاردقیق های پسیو قیمت کم تری داشته و به همین علت مقرون به صرفه هستند.
• ابزاردقیق های پسیو در مقایسه با نوع اکتیو خود از دقت به نسبت کم تری برخوردار هستند.
• از نمونه های ابزاردقیق پسیو، می توان به ولت متر، آمپرمتر و خازن اشاره کرد.

این ابزار موجب کاهش سیم کشی در سامانه های کنترل و مانیتورینگ می گردد و با نام های Sourcing یا Loop Power نیز شناخته می شود.

بیشتر بخوانید: انواع اتصالات فیتینگ| فیتینگ فشاری و نحوه اجرای آن

ابزار دقیق اکتیو چیست

ابزاردقیق های اکتیو(Active) ابزاری هستند که به منبع تغذیه خارجی برای عملکردشان نیاز دارند. برای نمونه می توان به ترانزیستور اشاره کرد که برای فعالیت به ولتاژی حداقلی و خارج از سیستم احتیاج دارد تا بتواند وظیفه خود را در سیستم، انجام دهد.

• در ابزاردقیق های اکتیو، منبع ورودی انرژی خارجی اضافی مورد نیاز است.
• طراحی ابزاردقیق های اکتیو کاملاً پیچیده است.
• به دلیل پیچیدگی در طراحی و تعداد بیشتری از عناصر، هزینه بیش تری دارند.
• ابزاردقیق های اکتیو از دقت بالایی برخوردارند.
• ترانزیستور‌ها و مدار‌های مجمتع (IC) و یکسوکننده‌ها باتری نمونه هایی از ابزار اکتیو هستند.

این ابزار با نام های Supplying Power یا Sinking نیز شناخته می شوند. واژه Sinking در لغت به معنای کشیدن است که در این مطلب به معنی کشیدن جریان از منبع تغذیه می باشد.

بیشتر بخوانید: انواع سیم کشی ترانسمیتر و نحوه اتصال ترانسمیتر به PLC

تفاوت در ابزاردقیق اکتیو و پسیو

در جدول زیر سعی کردیم تفاوت بین ابزار دقیق اکتیو و پسیو را بصورت مختصر بیان کنیم:

مبنای مقایسه	ابزار دقیق اکتیو (فعال)	ابزار دقیق پسیو (غیرفعال)
توضیحات	ابزارهایی هستند که در آن‌ها کمیت مورد اندازه‌گیری، باعث فعال شدن منبع توان خارجی برای اندازه‌گیری می‌شود.	ابزارهایی هستند که در آن‌ها خروجی کاملاً توسط کمیت اندازه‌گیری‌شده تولید می‌شود.
تنظیم دقت (رزولوشن)	در این ابزارها، رزولوشن را می‌توان با تنظیم انرژی ورودی خارجی تغییر داد.	در این ابزارها، تنظیم رزولوشن به‌راحتی ممکن نیست.
نیاز به انرژی اضافی	نیاز به منبع انرژی خارجی اضافی دارد.	نیازی به منبع انرژی اضافی ندارد.
طراحی	طراحی این ابزارها معمولاً پیچیده است.	این ابزارها طراحی ساده‌تری دارند.
هزینه	به دلیل پیچیدگی طراحی و تعداد اجزای بیشتر، هزینه بالاتری دارند.	این ابزارها ارزان‌تر و اقتصادی‌تر هستند.
رزولوشن	دارای رزولوشن (دقت تفکیک) بالا هستند.	دارای رزولوشن نسبتاً پایین‌تر نسبت به ابزارهای اکتیو هستند.
مثال‌ها	نشانگر سطح مایعات، نشانگر جریان سیال و …	فشارسنج، ولت‌متر، دماسنج شیشه‌ای، آمپرمتر و …

سخن پایانی

در حوزه ابزار دقیق، انتخاب میان تجهیزات اکتیو و پسیو نقش مهمی در عملکرد، دقت و هزینه سیستم‌های اندازه‌گیری ایفا می‌کند. ابزار دقیق اکتیو با تکیه بر منبع انرژی خارجی، دقت و قابلیت تنظیم بیشتری را فراهم می‌کنند، اما پیچیدگی و هزینه بالاتری دارند. در مقابل، ابزار دقیق پسیو با طراحی ساده و اقتصادی، برای کاربردهایی که نیاز به دقت فوق‌العاده ندارند، گزینه‌ای مناسب محسوب می‌شوند. آشنایی دقیق با ویژگی‌ها، مزایا و محدودیت‌های هر دو نوع ابزار، به مهندسان و تکنسین‌ها کمک می‌کند تا در طراحی و بهره‌برداری از سیستم‌های اندازه‌گیری، انتخابی هوشمندانه و کارآمد داشته باشند.