تابلو برق ساده یکی از اجزای کلیدی در سیستم‌های الکتریکی است که وظیفه کنترل و توزیع یکنواخت انرژی الکتریکی را بر عهده دارد. اجزای تابلو برق ساده شامل کلیدهای قطع و وصل، فیوزها، کنتاکتورها و دستگاه‌های حفاظتی است که به کیفیت عملکرد تابلو برق و ایمنی سیستم کمک می‌کنند. نحوه ساخت تابلو برق ساده بستگی به نیازهای خاص هر پروژه دارد و به طور معمول شامل طراحی، انتخاب قطعات و نصب آن‌ها در یک محفظه مناسب میباشد. میتوان تفاوت تابلو برق تک فاز و سه فاز را در تعداد فازهای الکتریکی و میزان تحمل بار آن‌ها دانست. این تفاوت‌ها تأثیر زیادی بر روی کاربرد و کارایی سیستم‌های الکتریکی دارد.
تابلو برق ساده چیست؟
تابلو برق ساده، یک محفظه است که در آن تجهیزات الکتریکی مانند فیوزها، کلیدهای مینیاتوری و گاهی اوقات کنتاکتورها برای تقسیم و کنترل جریان برق قرار می‌گیرند. این تابلوها معمولاً در ساختمانهای مسکونی و تجاری کوچک استفاده می‌شوند و برای تامین برق مصرف‌کننده‌های مختلف طراحی شده‌اند. تابلو برق ساده در منزل مسکونی برای تامین برق پریزها، روشنایی، سیستم گرمایش و سرمایش، مغازه ها و فروشگاه‌های کوچک و دفاتر کار و کارگاه‌های کوچک استفاده میشود. تابلو برق های ساده میتوانند سه فاز یا تک فاز باشند.
اجزای اصلی یک تابلو برق ساده
یک تابلو برق ساده سه فاز یا تک فاز دارای اجزای اصلی به شرح زیر میباشد:
- بدنه تابلو
- در تابلو
- ریل DIN
- فیوزها یا کلیدهای مینیاتوری
- سیم‌های اتصال
- نول و ارت
در ادامه به توضیح هر یک میپردازیم:
بدنه تابلو : معمولاً از جنس فلز یا پلاستیک مقاوم در برابر آتش ساخته میشود. تابلو برق های فلزی در برابر ضربه استحکام بالایی دارند و همچنین دارای قیمت مناسبی هستند، جنس بدنه فلزی معمولا از فولاد گالوانیزه است و در بعضی موارد از جنس استیل ضد زنگ انتخاب میشود. برای انتخاب جنس بدنه تابلو برق باید به پارامترهایی همچون محل نصب تابلو، نوع تجهیزات داخل تابلو و شرایط آب و هوایی که تابلو در آن قرار دارد مانند بودن در فضای باز.
درب تابلو: برای دسترسی به تجهیزات داخلی و محافظت از آن‌ها در برابر ضربه و گرد و غبار. درب تابلو بسته به اندازه تابلو، تجهیزات داخلی و شرایط محیطی، ضخامت درب متفاوت است. درب‌های تابلوهای بزرگ و صنعتی معمولاً ضخامت بیشتری دارند.
ریل DIN: ریل‌هایی که برای نصب تجهیزات الکتریکی مانند فیوزها و کلیدهای اتوماتیک بر روی آن استفاده می‌شوند.
فیوزها یا کلیدهای مینیاتوری: برای حفاظت از مدارهای مختلف در برابر اضافه بار و جریان اتصال کوتاه.
سیم‌های اتصال: برای اتصال اجزای مختلف تابلو برق به یکدیگر و به منبع تغذیه. سیم های اتصال در تابلو برق سایزهای مختلفی دارند.
نول و ارت: سیم نول برای تکمیل مدار و سیم ارت برای ایمنی و جلوگیری از برق‌گرفتگی باید به شین ارت تابلو و سپس سیستم زمین متصل شوند.
عملکرد تابلو برق ساده
نحوه عملکرد تابلو برق ساده بصورت زیر میباشد:
- ورود برق: برق از طریق کابل فشار ضعیف و معمولا از پایین تابلو برق وارد آن می گردد. در بیشتر تابلو ها جهت ورود کابل به تابلو از صفحه گلند استفاده میشود. گلند کابل از کابل هنگام ورود به تابلو محافظت می کند.
- تقسیم برق: برق ورودی توسط انواع فیوزها یا کلیدهای مینیاتوری به مدارهای مختلف تقسیم میشود.
- حفاظت از مدارها: هر مدار توسط یک فیوز یا کلید مینیاتوری محافظت میشود. در صورت بروز اضافه بار یا اتصال کوتاه، فیوز یا کلید مینیاتوری مربوطه عمل کرده و مدار را قطع می‌کند.
- خروجی برق: برق از طریق سیم‌های خروجی به مصرف‌کننده‌های مختلف مانند پریزها، لامپ‌ها و … می‌رسد.
نحوه ساخت تابلو برق ساده
ساخت تابلو برق یک کار تخصصی است و نیازمند دانش و مهارت در زمینه برق است. اما برای پروژه‌های کوچک و شخصی می‌توانید یک تابلو برق ساده را خودتان بسازید. همیشه قبل از شروع هرگونه کار برقی، ایمنی خود را در اولویت قرار دهید و در صورت نیاز از یک برقکار مجرب کمک بگیرید.
مواد و ابزار مورد نیاز جهت ساخت تابلو برق ساده به شرح زیر است:
- جعبه تابلو برق: از جنس پلاستیک یا فلز
- ریل DIN
- انواع فیوز یا کلید مینیاتوری
- سیم‌های برق با مقطع مناسب
- ترمینال
- پیچ و مهره
- انبردست، پیچ‌گوشتی، سیم‌چین
- نقشه مدار تابلو برق تک فاز یا سه فاز
مراحل ساخت تابلو برق ساده:
مراحل ساخت تابلو برق ساده بصورت زیر است:
- طراحی: قبل از شروع کار، یک نقشه ساده از تابلو برق خود بکشید. در این نقشه مشخص کنید که می‌خواهید چند مدار داشته باشید و هر مدار چه مصرف‌کننده‌ای را تغذیه کند.
- آماده‌سازی جعبه: جعبه تابلو برق را تمیز کرده و سوراخ‌های لازم برای عبور سیم‌ها و نصب ریل DIN را ایجاد کنید.
- نصب ریل DIN: ریل DIN را در داخل جعبه پیچ کنید.
- نصب فیوز یا کلید مینیاتوری: انواع فیوز در تابلو برق بر روی ریل DIN نصب می‌گردد.
- اتصال سیم‌ها: سیم‌های برق را به ترمینال‌های فیوزها یا کلیدهای مینیاتوری متصل کنید. مطمئن شوید که اتصالات محکم باشند.
- اتصال نول و ارت: سیم نول و ارت را به ترمینال‌های مربوطه در تابلو برق متصل کنید.
- بستن درب تابلو برق: پس از اتمام اتصالات، درب تابلو برق را ببندید.
در هنگام ساخت یک تابلو برق ساده حتما به نکات زیر توجه کنید:
- ایمنی: همیشه قبل از شروع کار برق را قطع کنید. از ابزارهای عایق استفاده کنید و از تماس مستقیم با قسمت‌های برقدار خودداری کنید.
- انتخاب تجهیزات مناسب: فیوزها و کلیدهای مینیاتوری را با توجه به جریان مصرفی مدار انتخاب کنید.
- سیم‌کشی صحیح: سیم‌های برق را به صورت منظم و ایمن داخل تابلو برق بکشید.
- اتصالات محکم: تمام اتصالات باید محکم و بدون لق شدن باشند.
- زمین کردن: اتصال زمین را به طور صحیح انجام دهید تا از برق‌گرفتگی جلوگیری شود.
شکل9- نمونه ساخت تابلو برق ساده
تفاوت تابلو برق تک فاز و سه فاز
تابلو برق تک فاز و سه فاز دو نوع اصلی تابلو برق هستند که در سیستم‌های برق‌رسانی استفاده می‌شوند. هر کدام از این تابلوها ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی تفاوت‌های اصلی این دو نوع تابلو برق میپردازیم:
تابلو برق تک فاز |
تابلو برق سه فاز |
| ساختار ساده‌تر | ساختار پیچیده‌تر |
| تک فاز | سه فاز |
| کاربرد در منازل و مغازه های کوچک | کاربرد در کارخانه‌ها، کارگاه‌های بزرگ، ساختمانهای بلند و مراکز تجاری بزرگ |
| اجزای اصلی فیوز، کلید مینیاتوری، ارت و نول | اجزای اصلی علاوه بر فیوز، کلید مینیاتوری، ارت و نول، شامل کنتاکتور، رله حرارتی، ترانسفورماتور و سایر تجهیزات کنترل |
ویژگی های تابلو برق تک فاز
در این قسمت برخی از ویژگی های تابلو برق تک فاز از نظر ساختار، تعادا فاز، کاربرد و اجزای اصلی تابلو بیان می کنیم:
- ساختار ساده‌تر: معمولا ساختار ساده‌تری دارند و برای مصارف خانگی و تجاری کوچک مناسب هستند.
- تک فاز: از یک فاز برق تغذیه می‌شوند و برای تامین انرژی دستگاه‌های با توان پایین‌تر استفاده می‌شوند.
- کاربرد: در منازل، مغازه‌های کوچک، دفاتر و کارگاه‌های کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- اجزای اصلی: شامل فیوز، کلید مینیاتوری، ارت و نول است.
شکل10- تابلو برق تک فاز
ویژگی های تابلو برق سه فاز ساده
تابلو برق سه فاز ساده، یکی از انواع تابلو برق های سه فاز است که یک محفظه فلزی یا غیر فلزی دارد که برای توزیع و کنترل جریان برق سه فاز در سیستم‌های الکتریکی کوچک تا متوسط استفاده میشود. این تابلو ها شامل مینیاتور، رله، کنتاکتور و کلید میباشند. از تابلو برق سه فاز ساده در کارگاه‌های کوچک جهت تأمین برق ماشین آلات و ابزارآلات، مغازه‌ها، ساختمانهای مسکونی و مزارع استفاده میشود.
تابلو برق‌های سه فاز ساده معمولاً برای سیستم‌های الکتریکی کوچک‌تر و ساده‌تر استفاده می‌شوند و تعداد اجزای کمتری دارند. در حالی که تابلو برق های پیچیده‌تر ممکن است شامل تجهیزات پیشرفته‌تر مانند PLC (کنترل کننده منطقی قابل برنامه‌ریزی)، سیستم HMI (رابط انسان-ماشین) و سایر سیستم‌های اتوماسیون و تجهیزات حفاظتی پیشرفته تر باشند. در این قسمت برخی از ویژگی های تابلو برق سه فاز ساده از نظر ساختار، تعداد فاز، کاربرد و اجزای اصلی تابلو بیان می کنیم:
- ساختار پیچیده‌تر: ساختار پیچیده‌تری دارند و برای مصارف صنعتی و تجاری بزرگ مناسب هستند.
- سه فاز: از سه فاز برق تغذیه می‌شوند و برای تامین انرژی دستگاه‌های پرقدرت مانند موتورهای الکتریکی بزرگ استفاده می‌شوند.
- کاربرد: در کارخانه‌ها، کارگاه‌های بزرگ، ساختمانهای بلند و مراکز تجاری بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- اجزای اصلی: علاوه بر فیوز، کلید مینیاتوری، ارت و نول، شامل کنتاکتور، رله حرارتی، ترانسفورماتور و سایر تجهیزات کنترل نیز میشود.
شکل11- تابلو برق سه فاز
ساخت تابلو برق تک فاز
تابلو برق تک فاز جز تابلو برق های ساده محسوب می گردد از این رو ساخت تابلو برق تک فاز مانند ساخت تابلو برق ساده است با این حال سعی کردیم در این قسمت نحوه ساخت تابلو برق تکفاز را به نحوی دیگر شرح دهیم.
ساخت تابلو برق تک فاز بطور کلی شامل سه مرحله است:
- طراحی و انتخاب مواد
- ساخت بدنه تابلو
- مونتاژ الکتریکی
در ادامه هر کدام از مراحل ساخت تابلو برق تکفاز را به اختصار شرح میدهیم:
مرحله اول: طراحی و انتخاب مواد
اولین گام در ساخت تابلو برق تک فاز، طراحی مناسب آن است. در این مرحله، با توجه به نیازهای پروژه و بارهای الکتریکی موجود، ابعاد تابلو و نوع اجزای مورد نیاز مشخص میشود. انتخاب مواد اولیه از جمله ورق‌های فلزی یا پلاستیکی برای بدنه تابلو اهمیت بالایی دارد. این مواد باید از نظر مقاومت و ایمنی استانداردهای لازم را داشته باشند. همچنین، همزمان با طراحی بدنه، بررسی و انتخاب تجهیزات الکتریکی مانند کلیدها، فیوزها و کنتاکتورها نیز انجام میشود تا از عملکرد صحیح تابلو اطمینان حاصل شود.
مرحله دوم: ساخت بدنه تابلو
در مرحله دوم ساخت تابلو برق، ورق‌های فلزی به اندازه‌های تعیین‌شده برش خورده و سپس به ترتیب وارد مراحل پانچ، گوشه‌زنی، خم‌کاری، جوش‌کاری، پرداخت و رنگ‌آمیزی می‌شوند. طراحی صحیح بدنه تابلو از اجزای داخلی آن در برابر عوامل محیطی و آسیب‌های فیزیکی محافظت می‌کند. همچنین، در این مرحله، در نظر گرفتن نقاط ورود و خروج کابل‌ها بسیار حائز اهمیت است تا نصب تجهیزات داخلی در مراحل بعدی به‌راحتی انجام شود.
مرحله سوم: مونتاژ الکتریکی
آخرین مرحله از مراحل تولید تابلو برق، نوبت به مونتاژ الکتریکی می‌رسد. اجزای الکتریکی انتخاب‌شده نظیر کلیدها، فیوزها، کنتاکتورها، رله‌ها و … به دقت درون تابلو نصب می‌شوند. اطمینان از اینکه تمامی اتصالات به‌درستی انجام شده و قطعات به درستی عمل می‌کنند ضروری است. پس از تکمیل مونتاژ، تابلو برق یک بار تست میشود تا از عملکرد صحیح و ایمنی آن اطمینان حاصل شود و در نهایت، تابلو برق تک فاز آماده نصب و بهره‌برداری خواهد بود.
شکل12- نمونه ساخت تابلو برق تک فاز
نصب تابلو برق تک فاز
نصب تابلو برق تک فاز، فرآیندی دقیق و حساس و نیازمند رعایت اصول ایمنی و فنی است. ابتدا، محل صحیحی برای نصب تابلو برق به دور از منابع رطوبت و با سطح دسترسی آسان تعیین میشود. سپس، تابلو با استفاده از پایه‌های مناسب و در صورت نیاز، پیچ و رولپلاک به دیوار یا سطح دیگر مستحکم میشود. در ادامه، کابل‌های ورودی برق به تابلو با اتصالاتی مناسب و استاندارد برای کاهش خطر بروز مشکلات الکتریکی متصل می‌شوند. پس از انجام اتصالات، بررسی نهایی جهت اطمینان از کارکرد صحیح تمامی اجزاء و کنتاکتورها انجام میشود. در پایان نیز با نصب درب تابلو و اطمینان از صحت عملکرد تمامی عملکردها، نصب تابلو برق به اتمام رسیده، روشن شده و به مدار متصل میشود.
شکل13- نصب تابلو برق تک فاز
نقشه تابلو برق تک فاز
برای طراحی نقشه تابلو برق تک فاز مانند سایر تابلو برق های صنعتی و پیچیده میتوان از ابزارها و نرم افزارهای مختلف استفاده کرد دو نوع نرم افزار که در طراحی نقشه تابلو برق بیشترین کاربرد را دارند نرم افزار اتوکد الکتریکال و Eplan میباشد. در شکل زیر نقشه تابلو برق تک فاز جهت راه اندازی مستقیم یک موتور تک فاز نشان داده شده است.
شکل14- نمونه نقشه تابلو برق تک فاز
قیمت تابلو برق تک فاز
شرکت نیکسا با بیش از 20 سال سابقه در اجرای پروژه های برق و اتوماسیون با افتخار، ارائه‌دهنده مناسب‌ترین قیمت تابلو برق تک فاز و تابلو برق ساده بوده و با تیمی مجرب و متخصص، طراحی و ساخت تابلوهای برق را با استفاده از جدیدترین فناوری‌ها و بالاترین استانداردهای ایمنی انجام می‌دهد. هر تابلو برق ما به صورت اختصاصی با توجه به نیازها و الزامات شما طراحی میشود و به شما کمک می‌کند تا از تابلوهایی بهینه و ایمن در پروژه‌های خود بهره‌مند شوید. با ما تماس بگیرید و از مشاوره رایگان و قیمت‌های استثنایی ما بهره‌مند شوید، تا بهترین راهکارها را در حوزه ساخت و قیمت تابلو برق ساده و تک فاز برای شما فراهم کنیم! جهت مشاهده لیست قیمت تابلو برق صنعتی نیکسا با ما تماس بگیرید.
شکل 15- قیمت تابلو برق تک فاز
تابلو برق خانگی چیست؟
تابلو برق خانگی یا به عبارتی تابلو برق ساختمان به عنوان مرکز کنترل و توزیع برق در منازل عمل می‌کند. این جعبه فلزی که معمولاً در کنار ورودی برق ساختمان نصب میشود، حاوی مجموعه‌ای از تجهیزات الکتریکی است که وظیفه کنترل، حفاظت و توزیع برق را بر عهده دارند.
اجزای اصلی تابلو برق خانگی
تابلو برق خانگی یک تابلو برق کوچک است که به طور کلی شامل بخش های زیر میباشد.
- فیوز مینیاتوری: این فیوزها از مدار در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه محافظت می‌کنند. هر مدار (مانند مدار روشنایی، پریزها و …) دارای یک فیوز مجزا است.
- کلید اصلی: این کلید برای قطع و وصل کلی برق ساختمان استفاده میشود.
- حفاظت جان: این دستگاه از افراد در برابر برق‌گرفتگی محافظت می‌کند و در صورت نشت جریان به زمین، برق را قطع می‌کند.
- شینه‌های برق: این شینه‌ها برای توزیع برق به مدارهای مختلف استفاده می‌شوند.
- مدارهای فرعی: هر مدار فرعی به یک قسمت خاص از ساختمان (مانند اتاق‌ها، آشپزخانه و …) اختصاص داده شده است.
اهمیت تابلو برق خانگی
در زیر اهمیت تابلو برق ساختمان را بیان می‌کنیم:
- ایمنی: تابلو برق خانگی از افراد و ساختمان در برابر حوادث برق گرفتگی و آتش‌سوزی محافظت می‌کند.
- کنترل مصرف: با استفاده از این تابلو برق کوچک میتوان مصرف برق هر قسمت از ساختمان را کنترل کرد.
- تسهیل تعمیرات: در صورت بروز مشکل در یک مدار، میتوان به راحتی فیوز مربوطه را تعویض کرد.
تابلو برق آسانسور
موتورخانه آسانسور، قلب تپنده‌ی این سیستم حیاتی، دو بخش اصلی دارد:
- تابلو فرمان آسانسور
- تابلو برق آسانسور
تابلو فرمان، مغز متفکر آسانسور است و مسئولیت کنترل دقیق و هوشمندانه‌ی حرکت آن را بر عهده دارد. به همین دلیل، دسترسی به آن محدود به متخصصان کنترل آسانسور بوده و از حوزه کاری برقکاران و ناظران برق خارج است.
از سوی دیگر، تابلو برق آسانسور، که وظیفه‌ی تامین و توزیع انرژی الکتریکی مورد نیاز آسانسور را بر عهده دارد، در محدوده‌ی نظارت اداره استاندارد قرار می‌گیرد. با این وجود، علی‌رغم اهمیت بالای این بخش و الزامات قانونی، متأسفانه در بسیاری از موارد، تابلوهای برق آسانسور مطابق با استانداردهای ملی ساختمان ساخته نمی‌شوند.
عملکرد دقیق و روان آسانسور، به طور مستقیم به کیفیت قطعات بکار رفته در تابلو برق آن وابسته است. میکروکنترلر موجود در تابلو برق، فرمان‌های لازم را برای عملگرهای مختلف مانند کنتاکتورها صادر می‌کند. کیفیت پایین کنتاکتورها نه تنها باعث ایجاد صدای اضافی و آزاردهنده هنگام کار آسانسور میشود، بلکه می‌تواند در درازمدت به سایر اجزای سیستم نیز آسیب برساند.
بنابراین، انتخاب تابلو برق با کیفیت و استفاده از قطعات استاندارد، یکی از مهم‌ترین عوامل در اطمینان از عملکرد ایمن و پایدار آسانسور است.
سخن پایانی
در نهایت، میتوان گفت که تابلو برق ساده، اعم از تک فاز و سه فاز، نقش اساسی در سیستم‌های برق‌رسانی ایفا می‌کند. ساخت تابلو برق ساده با رعایت اصول فنی و ایمنی، شرایط لازم را برای مدیریت بهینه بارهای الکتریکی فراهم می‌کند و از ایمنی تجهیزات و مصرف‌کنندگان محافظت می‌نماید. تابلو برق سه فاز ساده نیز برای کاربردهای صنعتی و تجاری ضروری است، زیرا امکان تحویل بارهای سنگین و حفظ تعادل بار را فراهم می‌آورد. با توجه به اهمیت طراحی و ساخت تابلو برق، سرمایه‌گذاری در این زمینه می‌تواند موجب افزایش کارایی و ایمنی سیستم‌های برقی گردد. بنابراین، انتخاب ارائه‌دهنده خدماتی معتبر و تخصصی در این امر، بسیار حیاتی به نظر می‌رسد.
