فهرست مطالب
Toggleنصب تابلو برق، یکی از مراحل مهم در انجام تأسیسات برقی است. تابلو برق بهعنوان قلب سیستم برق ساختمان یا پروژههای صنعتی عمل کرده و وظیفه توزیع برق به بخشهای مختلف یک سایت صنعتی مانند تصفیه خانه آب یا یک ساختمان را بر عهده دارد. انتخاب محل مناسب برای نصب تابلو برق و رعایت استانداردهای مربوطه، نقش بسیار مهمی در ایمنی و کارایی تاسیسات برق دارد. در این مقاله، نکات مهم قبل از نصب تابلو برق، مراحل نصب تابلو برق را بیان می کنیم، همچنین به بررسی انواع تابلو برق بر اساس نحوه نصب، استانداردهای نصب و محل مناسب برای نصب تابلو برق ساختمان میپردازیم.
ملاحظات قبل از نصب تابلو برق
قبل از شروع نصب تابلو برق صنعتی یا ساختمانی در یک تأسیسات برقی، عوامل متعددی وجود دارد که نیاز به توجه دارند. این ملاحظات ممکن است بسته به اینکه تابلو برق فشار ضعیف، فشار متوسط یا فشار قوی باشد، کمی متفاوت باشد. با این حال، برخی از عوامل کلی برای در نظر گرفتن در این سیستمهای توزیع وجود دارد که عبارتند از:
- تحلیل طراحی سیستم: قبل از شروع نصب، طراحی سیستم الکتریکی را به طور کامل تجزیه و تحلیل کنید. همچنین، مشخصات تابلو برق باید با الزامات سیستم مطابقت داشته باشد. باید اتصال زمین مناسب و تأیید تمام اجزا مانند رلهها، اندازههای شینباس، کنتورها، کلید اتوماتیک، فیوز و غیره وجود داشته باشد. همچنین لازم است سازگاری با اجزای اصلی مانند ترانسفورماتورها ارزیابی شود.
- فاصله و دسترسی: اطمینان حاصل کنید که فاصله کافی در اطراف تابلو برق برای تهویه و دسترسی وجود دارد. فواصل باید با استانداردهای ایمنی و همچنین کد الکتریکی بینالمللی و مقررات محلی مطابقت داشته باشد. از اهمیت خاصی برخوردار است که محل ورود هادیها از ترانسفورماتور به تابلو برق – چه از پایین یا بالا – باشد. همچنین اندازه مناسب برشها را تضمین کنید.
- شرایط محیطی: شرایط محیطی در محل نصب را ارزیابی کنید. علاوه بر این، نصب تابلو برق صنعتی باید در مناطقی با حداقل گرد و غبار، رطوبت و گازهای خورنده برای جلوگیری از خراب شدن انجام شود. اگر در داخل ساختمان باشد، اتاق نیاز به تهویه مطبوع مناسب دارد و باید همیشه خشک باشد. تابلو برق بیرونی باید دارای محفظه مناسب برای مقاومت در برابر شرایط آب و هوایی غالب باشد.
- سازگاری الکترومغناطیسی: سازگاری الکترومغناطیسی را برای جلوگیری از تداخل با سایر تجهیزات الکتریکی در نظر بگیرید. ممکن است لازم باشد اقدامات حفاظتی نصب شود.
- مسیر کابلها: مسیر کابلها را از منبع تغذیه اصلی یا ترانسفورماتور تا اجزای فشار ضعیف برنامهریزی کنید تا تداخل الکترومغناطیسی به حداقل برسد. همچنین، جداسازی مناسب بین کابلهای کنترل و قدرت در سیستمهای توزیع را تضمین کنید. هنگام مسیریابی کابلها، مشخصات مربوط به شعاع کابل را طبق مشخصات سازنده رعایت کنید. تمام ورودیهای کابل و سایر دهانههای اتاق یا کف باید با درزگیر مناسب آببندی شوند.
انواع تابلو برق بر اساس نحوه نصب
تابلوهای برق را میتوان بر اساس نحوه نصب به دو دسته اصلی تقسیم کرد:
- تابلو برق توکار: این نوع تابلو در داخل دیوار یا سقف کاذب نصب میشود و تنها بخش جلویی آن قابل مشاهده است. تابلو برق توکار ظاهری زیبا و مرتب به محیط میدهد و فضای کمتری را اشغال میکند.
- تابلو برق روکار: این نوع تابلو بر روی سطح دیوار یا ستون نصب میشود و تمام قسمتهای آن قابل مشاهده است. تابلو برق روکار به دلیل دسترسی آسانتر به تجهیزات داخلی، برای تعمیر و نگهداری مناسبتر است. بیشتر از تابلو برق روکار در پروژه های صنعتی استفاده میشود.
مراحل نصب تابلو برق
روش نصب از شرکتی به شرکت دیگر و بر اساس نوع تابلو برق متفاوت است. برای مثال، نصب تابلو برق سه فاز فشار ضعیف ممکن است کمی با نصب تابلو برق ولتاژ متوسط متفاوت باشد. در زیر دستورالعمل های کلی آورده شده است – تولید کنندگان دستورالعمل های نصب خاصی را ارائه می دهند. معمولا شرکت پیمانکار تاسیسات برقی مراحل زیرا برای نصب تابلو برق رعایت میکند.
- آماده سازی سایت: اطمینان حاصل کنید که پایه ها، ساختار اتاق برق، ترانشه های کابل فشار ضعیف و متوسط، و سوراخ های پیچ و مهره ها با مشخصات سازنده مطابقت دارند. نور کافی را همیشه در حین و بعد از نصب فراهم کنید.
- دریافت و جابجایی: در هنگام حمل و نقل و تخلیه با احتیاط اجزای تابلو برق را کنترل کنید. از یک روش لیفت تایید شده استفاده کنید. تجهیزات را بپوشانید و در جای خشک نگهداری کنید.
- مونتاژ و اتصال: از دستورالعمل های سازنده برای مونتاژ و اتصال اجزای تابلو برق پیروی کنید. همچنین به مشخصات گشتاور اتصالات پیچ و مهره ای توجه کنید و از اتصال زمین مناسب برای جلوگیری از شوک الکتریکی و ایجاد مسیری برای جریان های خطا اطمینان حاصل کنید. خاتمه کابل، کشیدن و چین دادن باید طبق مشخصات باشد. همه تاسیسات باید از مقررات الکتریکی قابل اجرا مانند IEC 61439 و IEC 61936-1 پیروی کنند.
- نصب قطع کننده مدار: مراحل دقیق نصب کلیدهای برق را دنبال کنید. علاوه بر این، تراز، نصب و اتصال مناسب ضروری است.
- سیمکشی کنترل: سیمکشی کنترل باید از نمودارهای سیمکشی سازنده پیروی کند، با استفاده از سیمهای دارای کد رنگی و پایانههای ایمن.
- تست عملکردی: آزمایش های عملکردی را برای تأیید عملکرد صحیح همه اجزای تابلو برق با استفاده از منبع تغذیه اصلی انجام دهید. اینها شامل عملیات خاموش و بسته شدن و بررسی ویژگی های کنترل و حفاظت است.
- اقدامات ایمنی: اقدامات ایمنی را در طول فرآیند نصب اجرا کنید، مانند استفاده از PPE، رعایت رویههای قفل کردن، و استفاده از ابزار مناسب برای هر کار. به طور کلی، اقدامات ایمنی برای تابلو برق فشار ضعیف کمتر از تابلو برق MV است.
محل مناسب برای نصب تابلو برق ساختمان
انتخاب محل مناسب برای نصب تابلو برق در ساختمان، یکی از مهمترین عوامل در ایمنی و کارایی سیستم برق ساختمان است. هنگام انتخاب محل نصب تابلو برق خانگی که در واقع یک تابلو برق ساده است، باید به نکات زیر توجه کرد:
- دسترسی آسان به تابلو برق: تابلو برق باید در مکانی نصب شود که به راحتی قابل دسترس باشد تا در صورت بروز هرگونه مشکل، بتوان به سرعت به آن دسترسی پیدا کرد.
- دور از رطوبت و حرارت: تابلو برق ساختمان باید در مکانی خشک و خنک نصب شود و از قرار دادن آن در معرض رطوبت و حرارت مستقیم خودداری شود.
- دور از مواد قابل اشتعال: تابلو برق باید در مکانی نصب شود که دور از مواد قابل اشتعال باشد تا از بروز آتشسوزی جلوگیری شود.
- ارتفاع مناسب: ارتفاع نصب تابلو برق باید به گونهای باشد که به راحتی قابل مشاهده و دسترسی باشد. معمولاً ارتفاع مناسب برای نصب تابلو برق بین 1.5 تا 1.8 متر از سطح زمین است.
- دور از تردد: تابلو برق ساختمان باید در مکانی دور از تردد افراد نصب گردد تا از آسیب افراد دور باشد.
استانداردهای نصب تابلو برق
استانداردهای نصب تابلو برق مجموعه قواعد و مقرراتی هستند که برای تضمین ایمنی، کارایی و دوام تاسیسات برقی در ساختمانها و صنایع تدوین شدهاند. این استانداردها مشخص میکنند که تابلو برق باید چگونه طراحی، ساخته، نصب و نگهداری شود تا از بروز حوادث و مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
استانداردهای بینالمللی
استانداردهای بینالمللی، مبنای اصلی برای تدوین استانداردهای ملی در کشورهای مختلف هستند. برخی از مهمترین استانداردهای بینالمللی مرتبط با تابلو برق عبارتند از:
- استاندارد IEC 60439-1 این استاندارد به عنوان جامعترین استاندارد در زمینه تابلوهای برق شناخته میشود و شامل مشخصات فنی، ساخت، آزمایش و نصب تابلوهای برق فشار ضعیف است.
- استاندارد IEC 61439 این استاندارد به استانداردهای ایمنی در تابلوهای برق میپردازد.
- استاندارد IEC 60529 این استاندارد درجه حفاظت (استاندارد IP تابلو برق) تجهیزات الکتریکی در برابر نفوذ اجسام خارجی و رطوبت را مشخص میکند.
استانداردهای مورد استفاده در ایران
در ایران، استانداردهای ملی ایران (ISI) با توجه به استانداردهای بینالمللی و شرایط خاص کشور تدوین شدهاند. برخی از مهمترین استانداردهای مورد استفاده در ایران عبارتند از:
- مقررات ملی ساختمان: این مقررات، الزامات و ضوابط مربوط به نصب تاسیسات برقی در ساختمانها را مشخص میکند.
- استانداردهای ملی ایران: برخی از استانداردهای ملی ایران که به طور مستقیم به تابلو برق مربوط میشوند، عبارتند از:
- استانداردهای مربوط به تابلوهای برق فشار ضعیف
- استانداردهای مربوط به سیمکشی
- استانداردهای مربوط به تجهیزات حفاظتی
مسئولیت های پرسنلی در نصب تابلو برق
مسئولیت های پرسنل از یک مرکز به مرکز دیگر متفاوت است، اما همه امکانات و پروژه ها نیاز به تلاش هماهنگ بین چندین نفر برای اطمینان از نصب تابلو برق بصورت ایمن دارند. پرسنل معمولی اغلب شامل موارد زیر هستند:
- مدیر پروژه: اطمینان حاصل می کند که کار طبق برنامه پیش می رود و تجهیزات لازم در شرایط خوب موجود است. همچنین با پرسنل ایمنی و بازرس QA/QC برای ایجاد و پیگیری اقدامات ایمنی و کنترل کیفیت به ترتیب همکاری می کند.
- مهندس پروژه: مشخصات را تفسیر می کند، در مورد الزامات اندازه کابل برای اتصال تابلو برق توصیه می کند.
- طراح: نقشه ها و اغلب یک مدل سه بعدی را تولید می کند که ردیف تابلو و موقعیت آن را در جلو نسبت به تیرهای اصلی و اعضای متقاطع نشان می دهد.
- بازرس QA/QC: بر اجرای کار نظارت می کند تا مطمئن شود که نقشه های کارگاه و مشخصات پروژه تایید شده را رعایت می کنند. این ممکن است به مدرک مهندسی نیاز داشته باشد، اما معمولاً از یک پیشینه ساخت می آید.
چک لیست نصب تابلو برق
اگرچه روش نصب تابلو برق ممکن است بسته به سازنده متفاوت باشد، مراحل کلیدی قبل، حین و بعد از نصب وجود دارد. که به شرح زیر است:
- چک لیست قبل از نصب تابلو برق
- چک لیست مراحل نصب تابلو برق
- چک لیست پس از نصب تابلو برق
در ادامه هر کدام از این مراحل را توضیح میدهیم.
چک لیست قبل از نصب تابلو برق
قبل از شروع نصب، لازم است مراحل زیر را انجام دهید:
- مناسب بودن نقاط خروج را برای تابلو برقی که باید به ساختمان اتاق برق آورده شود را تعیین کنید.
- از ترخیص و دسترسی کافی در داخل ساختمان اتاق برق اطمینان حاصل کنید
- بررسی کنید که نصب با نقطه ورودی برنامه ریزی شده کابل کشی سازگار است
چک لیست مراحل نصب تابلو برق
برای نصب تابلو برق باید به نکات زیر توجه کرد:
- تابلو برق را در جای خود قرار دهید.
- بسته بندی کردن تابلو جهت حمل و نقل
- نصب شینه تابلو برق.
توجه: مراحل بعدی تنها زمانی انجام می شود که تابلو برق به مقصد نهایی خود برسد.
- کابل ها را به اتاق برق محل نصب تابلو برق بیاورید.
- در صورت امکان قبل از قرار دادن تابلو برق در محل مناسب آن کابل کشی را تمام کنید.
- هر گونه SAT(تست پذیرش سایت) را انجام دهید.
- تابلو برق را طبق استانداردهای تعیین شده روشن کنید.
چک لیست پس از نصب تابلو برق
نکات قابل توجه قبل از نصب تابلو برق به شرح زیر است:
- بررسی کنید که بررسی های کیفیت مناسب تایید شده است.
- هر خط قرمز را به طراحان یا مهندسان پروژه منتقل کنید.
- کار انجام شده را طبق دستورالعمل های شرکت یادداشت کنید.
سخن پایانی نصب تابلو برق
نصب تابلو برق یکی از مراحل اساسی در طراحی و اجرای سیستمهای الکتریکی ساختمانها و تأسیسات صنعتی است. تابلو برقها نقش کلیدی در توزیع برق، محافظت از تجهیزات الکتریکی و اطمینان از ایمنی کاربران دارند. نصب صحیح تابلو برق با رعایت استانداردهای ایمنی و فنی، از بروز حوادثی مانند آتشسوزی، شوک الکتریکی و آسیب به تجهیزات جلوگیری میکند.
شرکت نیکسا با بیش از 25 سال سابقه در انجام پروژه های برق صنعتی با سابقه ای طولانی در ساخت تابلو برق صنعتی آماده طراحی و ساخت انواع تابلو برق صنعتی مانند تابلو برق طرح ریتال و سیواکن میباشد، میتوانید جهت آگاهی از قیمت تابلو برق صنعتی با شماره های 02188526642 یا 09122502279 تماس حاصل فرمایید.