سیستم ارتینگ (Earthing) یا سیستم زمین چیست؟

در این مقاله ابتدا سیستم ارتینگ به عبارتی دیگر سیستم زمین را شرح می‌دهیم پس از آن انواع سیستم زمین را بیان می کنیم و سپس با سه نوع از سیستم ارتینگ در شبکه فشار ضعیف آشنا شده و هر کدام را به اختصار توضیح می‌دهیم.

سیستم ارتینگ یا سیستم زمین چیست؟

سیستم «زمین» یا «ارتینگ»، (به انگلیسی: Grounding یا Earthing)، اتصال الکتریکی تجهیزات:

• برقی – بدنه فلزي
• غیربرقی – بدنه فلزي و رسانا
• غیربرقی – بدنه غیرفلزي (گاهی عايق)

به درون زمين (ولتاژ صفر)، با هدف:

• حفظ ایمنی جاني انسان ها
• بهبود عملكرد دستگاه ها
• مهار کردن نويزها

اصول و مبانی سیستم ارتینگ

در زیر برخی از اصطلاحات سیستم ارتینگ یا سیستم زمین را به اختصار توضیح می‌دهیم.

1. بدنه رسانای تجهيزات

بدنه يا اسكلت رسانای تجهيزات الكتريكي (برقی) در دسترس و قابل لمس. اين بخش از تجهيز در حالت عادي، برقی نیست اما امکان دارد در زمان بروز نقص در دستگاه و اتصالي داخلي، برق دار شود.

2. الكترود زمين (Earth Electrode)

سازه هاي فلزي مدفون شده زیر خاك، جهت مشخص کردن جريان هاي سرگردان زمين يا تغییر در گراديان پتانسيل زمين، آن هارا الکترود زمین می گویند.

از وسایل زیر می توان به عنوان الكترود زمین، استفاده کرد:

• لوله آب فلزي مدفون
• شبكه هاي فلزي مدفون در زمین (به صورت هدف دار) ساختمان
• ميلگردهاي داخل بتن
• الكترودهاي ميله اي، لوله ای و صفحه اي (به صورت معمول گالوانیزه)

از موثرترين الكترودهاي زمين، حلقه يا شبكه ای فلزي است كه در فواصل مناسب به اسكلت ساختمان وصل شده است.

3. هم بندي (Bonding)

اتصال الكتريكي هر تركيبي از اجزاي رسانای بدنه ها، بخش های فلزي در دسترس، اجزاي فلزي ساختمان ها، انواع لوله كشي ها، پوشش های رسانا و سایر مواد فلزی به يكديگر در جهت از بين رفتن اختلاف پتانسيل احتمالي بين آن ها در شرایط عادي يا در زمان رخ دادن اتصالي، هم بندی نامیده می شود.

4. نول (Neutral)

در سيستم تكفاز، سيم برگشت جريان كه پتانسيل آن نسبت به زمين صفر باشد را نول می گویند. و در سيستم سه فاز، نقطه گره ستاره را نول مي نامند. به عنوان مثال، ارتینگ نول در ژنراتور، ترانسفورماتور و موتور تأمین می‌شود.

5. زمين آرام (Clean Earth يا Quiet Ground)

clean earth چیست؟ در استاندارد 100 IEEE، زمين آرام این چنین معنا می شود:” سیستم شبكه ويژه زمین كه از سيستم زمين قدرت Power system ground جداست و نويزهای الكترومغناطيسي و ولتاژهاي ناخواسته ای که در زمان خطا يا در حالت عادي زمين وجود دارد؛ روي آن اثر نمي كند و بر کارکرد مطلوب دستگاه های حساسی هم چون کامپیوتر یا ابزاردقیق نیز، اثر نامطلوب نخواهد گذاشت. خواه این زمین، يك الكترود ساده باشد” ، خواه يك شبكه ای وسيع و ايزوله.

شکل (1) علامت زمین آرام (Clean Earth)

6. زمين نويزي (Noisy Ground)

زمين نويزي، شبكه زمين الكتريكي است که در آن، ولتاژها و نویزهای ناخواسته و مزاحم به سيستم هاي الكترونيكی حساس، القاء یا تزریق می شوند.

شکل (2) علامت زمین نویزی (Noisy Ground)

 

7. تداخل الكترو مغناطيسي (Electro Magnetic Interference = EMI)

ميدان هاي الكترومغناطيسي که به علت رخ دادن پدیده های طبیعی و غیرطبیعی، هم چون صاعقه و اتصال كوتاه، از سيگنال هایي با فركانس پايين شهري تا فركانس هاي راديوئي (RF) و سيگنال هاي با فرکانس و سرعت بالا، وارد زمین شده و به زمين هاي مجاور خود، منتقل می شوند را EMI می نامند.

با مشاهده ویدئوی زیر، به چگونگی عملکرد سیستم ارتینگ، پی خواهید برد:

 

ویدوئو (1). چگونگی عملکرد سیستم زمین یا ارتینگ

ويژگي سيستم زمين

سه ويژگي مهم يك سيستم زمين یا سیستم ارتینگ عبارت است :

• امپدانس الكتريكي بسيار پائين (Low Electrical Impedance)
• مقاومت مكانيكي بسيار بالا (High Mechanical Resistance)
• مقاومت بالا در برابر خوردگي (High Corrosion Resistance)

 تاثير جريان الكتريكي بر بدن انسان

عبور جريان الكتريكي از بدن انسان، تابع فركانس جريان f ، ميزان جريان i و مدت زمان t عبور آن است. انسان در برابر جريان الكتريسيته عبوری بين 50 و 60 هرتز (فركانس متداول صنعت برق) حتي با شدت 0.1 آمپر به طور کامل، ناتوان است اما در مقابل همان جريان، با فركانس بين 3000 تا 10000 هرتز، خطر خاصی او را تهدید نمی کند.

جريان هایي تا 9 ميلي آمپر در فركانس 50 تا 60 هرتز نیز، آسيب جدي به شخص وارد نمي كند ولي چنان چه ميزان آن از 9 تا 25 ميلي آمپر، بیش تر شود؛ خطراتي چون از كار افتادگی ماهيچه هاي محل تماس و در جريان هاي بالاتر از 25 ميلي آمپر، موجب فلج سیستم تنفسی و يا حتی مرگ می گردد.

شکل (3) مسیر عبور جریان در حالت برق گرفتگی مستقیم و غیر مستقیم

بیشتر بخوانید: محاسبه جریان اتصال کوتاه شبکه فشار متوسط به همراه قدرت اتصال کوتاه آن

انواع سیستم زمين 

سیستم زمين به طور كلي به دو بخش تقسيم مي شود:

1. ارتینگ نول – زمين كردن نوترال – زمین الکتریکی – نول كردن (System Ground)

2. زمين حفاظتي – ايمني (Safety Ground)

حال هر کدام از انواع سیستم زمین را جداگانه توضیح خواهیم داد.

1. ارتینگ نول – زمين كردن نوترال – زمین الکتریکی – نول كردن (System Ground)

زمین کردن قسمتی از مدار الکتریکی، مانند زمین کردن مرکز ستاره سیم پیچ ترانسفورماتور‌ها یا ژنراتورها.

در ارتینگ نول، رسیدن به اهداف زیر در رأس امور قرار دارد:

• كاهش تنش الكتريكي ناشي از اثرات كليدزني و صاعقه
• تامين و كنترل جريان اتصالي در حد قابل قبول
• كاهش عدم تعادل ولتاژ
• محدود كردن ولتاژ نقطه نول

شکل (4) زمین کردن – زمین الکتریکی (System Ground)

روش هاي گوناگون زمين كردن الکتریکی عبارت هستند از:

• مستقيم Solidly
• مقاومت Resistance
• راكتانس Reactance
• ترانسفورماتور Transformer
• ايزوله Isolated ground or ungrounded

شکل (5) روش های گوناگون سیستم زمین الکتریکی (System Ground)

 

2. زمين حفاظتي – ايمني (Safety Ground)

اين سيستم حفاظتي، جهت ايجاد ايمني اشخاصی كه بر اساس شغل خود در تماس مستقیم با تجهيزات الكتريكي قرار دارند و هم چنین تمامی افراد جامعه كه به عنوان مصرف كننده نهايي انرژي برق شناخته می شوند؛ استفاده مي شود.

هدف ديگر اين سيستم، کاهش احتمال آتش سوزي با قطع سريع مدار آسیب دیده از طریق اتصال بدنه فلزي به رسانایی خنثي يا زمين است.

در برخي موارد، تفکیک دو نوع اتصال زمين براي هر یک از اهداف بالا ممكن نيست پس ايجاد يك اتصال زمين نیز براي هر دو کفایت می کند.

اما پاره ای اوقات، تفكيك این دو سيستم زمين، لازم به نظر می رسد و گاهي نیز موارد مربوط به زمين هاي ديگر هم چون زمين صاعقه و زمين ابزاردقيق، موضوع را پيچيده تر مي كند.

روش هاي گوناگون زمين كردن حفاظتي عبارت هستند از:

• تجهيزات Equipment
• صاعقه گير Lightning
• بارهاي ساكن Electrostatic
• ايزوله Isolated
• منفرد يا ترانسي Transformer
• سيگنال مرجع Reference Signal

زمین کردن در سيستم فشار ضعيف

در سیستم های فشار ضعيف، سه نوع سيستم ارتینگ استفاده می شود که در آیین نامه سیم کشی، تعریف شده است:

{کلمات کلیدی: (جداگانه) S = Separate / (ترکیبی) C = Combined / ( نول – خنثی) N = Neutral / ( زمین) T = Terre}

1. سيستم T N كه خود به سه گونه مختلف مي باشد و عبارت هستند از:

• • T N-C-S
  • T N-C
  • T N-S

2. سيستم T T
3. سيستم I T

حرف اول از سمت چپ مشخص كننده رابطه نول سيستم با زمين است به اين صورت كه:

T : نقطه نول مستقيم به زمين وصل است.

I : نقطه نول از طريق يك امپدانس به زمين متصل است (یا ایزوله نسبت به زمین).

حرف دوم از سمت چپ مشخص كننده رابطه بدنه رسانای دستگاه با زمين است، به اين صورت كه :

N : بدنه هاي فلزي تجهيزات از نظر الكتريكي، مستقيم به نقطه زمين شده ترانس اصلي، متصل شده اند.

T : بدنه هاي فلزي، مستقل از اتصال زمين سيستم نيرو به زمين وصل مي شوند.

 

1. سيستم T N

علاوه بر اين در مورد سيستم TN، از حروف ديگري نیز براي مشخص كردن روش به كار بردن چندین رسانای حفاظتي PE و خنثي N استفاده مي شود:

• TN-C: تمام بدنه هاي فلزي سيستم به سيم مشترك حفاظتي و خنثي متصل هستند.

 

• TN-S: تمام بدنه هاي فلزي سيستم از طريق رسانایی مجزا PE به نقطه خنثي در مبدا سيستم وصل مي شوند.

• TN-C-S: بخشي از سيستم از مبدا تا نقطه تفكيك، داراي رسانای حفاظتي و خنثي PEN با هم بوده و پس از آن نقطه، هر دو رسانای حفاظتي PE و خنثي N از هم جدا مي شوند.

 2. سيستم T T

با توجه به تعاریفی ذکر شده در بالا یک سیستم TT را می توان در شکل زیر مشاهده کرد.

شکل (6). تعريف و تبيين  سيستم ارت  TT 

 

 3. سيستم I T

با توجه به تعاریفی ذکر شده در بالا یک سیستم IT را می توان در شکل زیر مشاهده کرد.

نکات مهم سیستم ارتینگ

در زیر چند نکته اساسی که در هر کدام از انواع سیستم های زمین باید مورد توجه قرار بگیرد توضیح داده شده است:

1. سيستم IT

در شرایط عادي و سالم، ولتاژ نقطه خنثی (نول) نسبت به زمين برابر صفر است. درست در اين شرایط، ولتاژهاي موجود، هيچ تنشی بر عايق بندي های رسانای خنثي و رسانای فازها در تمام سيستم، اعمال نخواهند کرد:

U_N-E = 0

U_L1-E= U_O =230 v

U_L2-E=U_O=230 v

U_L3-E=U_O=230v

اما اگر حادثه ای در سيستم سبب شود که يكي از فازها به زمين وصل شود، وضعيت ولتاژهاي سيستم به قرار زير است:

U_N-E = U_O = 230 v

U_L1-E = U = 400 v

U_L2-E= U = 400 v

U_L3-E = U = 0 v

در نتیجه ولتاژ نول نسبت به زمين در سيستمي كه يك فاز آن به زمين وصل شده باشد، ديگر صفر نبوده و برابر Uo خواهد بود. در اين زمان، ولتاژهاي موجود، تنشي بر عايق بندي رسانای خنثي و فازها در تمام سيستم ایجاد خواهند کرد:

شکل (8). نحوه عملکرد سیستم زمین IT

درسیستم IT، اولين اتصال به بدنه در سيستم، موجب قطع برق دستگاه هایی كه اتصالي در مدار آن ها واقع شده است نشده و در همان لحظه، تماس با بدنه دستگاه، موجب برق گرفتگي نمی شود. چنین سيستمی در بسياري از تجهیزات حساس، عالی عمل می کند. فعالیت هایی كه به کارگیری سيستم IT در آن ها توصيه مي شود؛ به شرح زیر هستند:

• اتاق هاي عمل
• ICU و CCU
• معادن روباز و زيرزميني
• توليدي هایی كه قطع برق در آن ها موجب بروز خساراتی می شود مانند: شيشه سازي، كوره هاي مواد مذاب، صنايع شيميائي و مهمات سازي
• تغذيه كامپيوترها

در سيستم IT پس از رخ دادن اولين اتصالي و در زمانی كه هنوز فرصتی جهت رفع ایراد و ترميم سيستم دست نداده است؛ اگر دومين اتصالي روی دهد، جريان اتصال كوتاه افزایش یافته و مانند سيستم TN عمل خواهد کرد. ولتاژ تماس میان بدنه رسانایی كه فازها به آن متصل شده اند با زمين، افزایش خواهد یافت و خطرات بی شماری را به وجود خواهند آورد.

شکل (9). بروز اتصالی در سیستم زمین IT

بیشتر بخوانید: محاسبه مقاومت الکترود زمین به همراه فایل محاسبات سیستم زمین

2. سيستم TN

در اين سيستم با توجه به اين كه اتصال هر فاز به زمين، همانند وصل مستقيم فاز به نول است؛ جريان اتصال كوتاه شديدي از مدار و فاز معيوب، عبور كرده و فيوز نیز به تنهایي مي تواند مدار معيوب را به سرعت قطع کند و نيازی به رله هاي جريان باقي مانده يا RCD ندارد. اما مشكل اصلي در اين سيسستم را مي توان دو عامل دانست:

a. عبور جريان اتصالي بسيار شديد و در حد 20 كيلو آمپر، در لحظاتی بسيار كوتاه قبل از قطع فيوز مي تواند سبب ایجاد جرقه، آتش سوزي و يا حتی انفجار فيوزها و كليدهاي حفاظتي شود.

b. بررسی های تجربي و تئوري مشخص می کند كه مهم ترين رخداد خطرناك كه در يك سيستم TN اقتصادي، انسان را تهديد مي كند؛ آسیب رسانای خنثي N، حفاظتي PE و يا حفاظتي – خنثي PEN است. به خصوص، در سيستم TN-C، آسیب به رسانای PEN، خطرناک ترین اتفاق سيستم است. آسیب به رسانای PEN دو نوع خطر ايجاد مي كند:

1. ولتاژ بدنه رسانا ممكن است، زمان بسیار زیادی، بيش تر از حد مجاز خود باشد که موجب بروز خطر برق گرفتگي می شود.
2. مواج و متغير شدن بيش از حد استاندارد در PEN، ممكن است ولتاژهاي بين هر فاز و هادي آن را به شدت تغيير دهد و موجب شكست عايق بندي ها و حریق دستگاه ها شود.

البته در اين سيستم، نقص ديگری نيز دیده می شود و آن اتصال بعضي از تجهيزات سيستم به يك الكترود زمين انفرادي است كه این الكترود به هادي حفاظتي PE و يا حفاظتي – خنثي وصل نیست. PEN در اين حالت و شرایط بسیار خاصی كه مقدار مقاومت الكترود انفرادي از مقاومت كل سيستم کم تر است؛ اگر اتصالي بين هر يك از فازها و بدنه هادي روی دهد، ممکن است ولتاژ تمام بدنه های هادي سيستم، به اندازه ای بسیار بالاتر از برسد.

3. سيستم TT

در سيستم هاي TT با اتصال مستقيم و جداگانه بدنه ها به زمين، فراهم کردن مقاومتی پایین براي الكترود اتصال به زمين، جهت استفاده از فيوز يا كليد خودكار براي ایجاد ايمني، بسيار دشوار است. بنابراين باید در جست و جوی راه حلی تازه بود.

این راه حل، به کارگیری كليدهاي جريان تفاضلي یا RCD است. كليدهاي جريان تفاضلي به این گونه عمل می کنند كه جمع برداري جريان هاي خروجي از كليد با جمع برداری جريان هاي ورودي به آن برابر نمی شود. يعني بخشي از جريان حتی با اندازه بسیار کم، به جاي بازگشت از رساناهاي مدار از مسیر ديگري هم چون زمين، به منبع باز می گردد؛ در نتیجه، واكنش نهایی، قطع كليد است.

ساخت RCD با حساسيت بالا (چند ميلي آمپر) به آسانی امكان پذير است. به همين علت در استفاده از آن این امکان وجود دارد که بر خلاف محدودیت هایی كه در استفاده از فيوز وجود دارد؛ بتوان از شبكه هاي زمين با مقاومت زياد هم بهره گرفت.

كليدهاي RCD، مانند فيوزها در دو نوع سه فاز و تك فاز ساخته مي شوند كه تفاوت چندانی نیز با يكديگر نداشته و در نوع تك فاز، فاز و نول به آن وارد شده و  از آن خارج مي شوند.

شكل زير به صورت بسیار ساده ای، اساس كار اين كليدها را نشان مي دهد:

شکل (10). نحوه عملکرد كليد جريان تفاضلي (RCD) در سیستم زمین TT

بنابراين در سيستم TT، علاوه بر فيوزهاي خودكار يا معمولي باید از كليد فيوزهاي RCD نيز استفاده شود .

شکل (11). بروز اتصالی در سیستم زمین TT

در جدول زير، ويژگي هاي سيستم های زمین، بر مبنای 5 شاخصه مهم ايمني (Safety)، قابليت اطمينان (Reliability)، نويز و اغتشاش (Disturbance)، سطح دسترسی (Availability) و قابلیت نگهداری (Maintainability)، به صورت خلاصه بررسی مي شود:

علامت + به معنای مناسب و توصيه شده و علامت – نامناسب و توصيه نشده است. علامت ++ نیز به معنای خيلي خوب و علامت – –  نیز، خيلي بد ، معنا می شود.

با بررسی جدول بالا به آسانی مي توان به تکمیل بودن سيستم TT از تمامي جهات پی برد. که به طور قطع، در آينده نيز در اكثر كشورها از اين سيستم استفاده خواهد شد. اگرچه هزینه اجراي اين سيستم از سایر سیستم ها بالاتر مي باشد.

ميزان جريان اتصال كوتاه كه متغیری بسيار مهم است نيز در اين سيستم ها قابل بررسی می باشد. البته باید دانست که کاهش اين جريان، امنیت سيستم را از جهت نکات ايمني و نويز و اغتشاش، بالا خواهد برد.

مقايسه جريان نیز در سیستم های مطرح شده، مناسب بودن سيستم TT را تایید خواهد کرد. به این علت که گرچه IT، جريان اتصال اول يا يك فاز به زمين بسيار پایینی دارد اما جريان اتصالي دو فاز به زمين آن، بسيار بالا و در اندازه سيستم TN خواهد بود.

بیشتر بخوانید: محاسبه جریان اتصال کوتاه و قدرت اتصال کوتاه در شبکه فشار ضعیف

بررسي ضرورت هم بندي سيستم ارتینگ در انواع سیستم زمین

در این قسمت با بیان سه مثال ساده ضرورت هم بندی در هر کدام از انواع سیستم زمین را توضیح می‌دهیم.

مثال اول) استانداردهاي صاعقه گير در خصوص لزوم هم بندي سيستم هاي مختلف…

شكل زير يك سايت را نشان مي دهد كه صاعقه با مكان هاي مختلف از جمله روي دودكش ها، خرپشته، ساختمان مخابرات و يا حتي روي زمين نزديك محوطه برخورد می کند:

شکل (12). استانداردهای هم بندی یک صاعقه گیر

 

در اين حالت، اگر سيستم زمين دو ساختمان كوچك اطراف ساختمان اصلي، به سيستم زمين ساختمان اصلي متصل نشده باشند؛ جرياني ناخواسته بين ساختمان اصلي و دو ساختمان مخابرات برقرار می شود و در نهایت، نويز ايجاد خواهد کرد. اگر سيستم ارت اين سه ساختمان به هم متصل بودند، اين نویز ایجاد نمی شد.

مثال دوم) شكل زير، شبكه های برق، آب و گاز ورودي به يك ساختمان مسکونی را نشان مي دهد كه هم، ارت شده اند و هم، ارت هر سه شبکه به یکدیگر متصل هستند:

شکل (13). استانداردهای هم بندی سیستم های آب، برق و گاز یک ساختمان مسکونی

 

مثال سوم) شكل زير نيز شبكه برق، مخابرات و تلويزيون كابلي ورودي به يك ساختمان مسکونی را نشان مي دهد كه هم، ارت شده اند و هم، ارت هر سه شبکه به یکدیگر متصل هستند:

شکل (14). استانداردهای هم بندی سیستم های برق، مخابرات و تلویزیون کابلی یک ساختمان مسکونی

 

انواع سيستم زمین (ارت) از نظر نوع اتصال

انواع سیستم زمین را از نظر نوع اتصال به سه دسته تقسیم می‌کنید.

1. شناور يا ايزوله Floating Earth
2. تك نقطه Single Point
3. چند نقطه Multiple Point

1. سيستم ارت شناور

شكل زير به صورت طرحی،” ارت شناور يا ايزوله” را نشان مي دهد:

همان گونه كه در شكل مشخص است، سيستم ارت تجهيزات حساس از سيستم ارت ساختمان ها جدا شده و به صورت ايزوله به خارج از ساختمان هدايت شده است تا در نقطه ای دورتر به زمين متصل شود:

شکل (15). سیستم ارت شناور يا ايزوله (Floating Earth)

به این علت که ارت تجهیزات حساس از تمامی ساختارهای فلزي ساختمان جدا است و نیز ارت ساختمان نیز عایق است؛ نویز موجود و القایی در ساختمان، روي تجهیزات حساس نمی افتد.

کارایی این سیستم به ایزوله مطلق ارت ابزاردقیق از ارت سایر تجهیزات و اسکلت و هادی هاي ساختمان دارد؛ وابسته بوده و حتی اگر یک اتصال در یک نقطه بین ارت ها وجود داشته باشد، این سیستم کارایی خود را از دست می دهد.

2. سيستم ارت تك نقطه

در دو شكل زير، ارت تك نقطه بررسی می شود، در اين سيستم، بدنه تمامي تجهيزات به يك نقطه که به نام” باسبار” يا” درگاه بالاي زمين” شناخته می شود؛ وصل مي شوند و تنها از آن نقطه به شبكه ارت مدفون، متصل مي گردند و هيچ وسيله اي جداگانه به داخل زمين، ارت نمي شود.

شکل (16). سیستم ارت تك نقطه (Single Point)

شکل (17). سیستم زمین تك نقطه (Single Point)

اولين ایراد اين سيستم اين است كه به سيم كشي ارت بسیار زيادي نیاز دارد. به طور مثال در يك سايت اگر ساختمان ها از یکدیگر، فواصل زيادي داشته باشند؛ نبايد هر ساختمان به صورت جداگانه ارت شود، بلکه بايد با یک سيم (سبز و زرد) همه را به نزديك يك ساختمان و در نقطه ای مشخص برد و در آن جا به شبكه ارت، متصل کرد.

اما چون سيم ها با طول زيادی در سايت كشيده مي شود و علاوه بر بالا بردن هزينه در فركانس هاي بالا، اثر خازني و اندوكتانسي در سیم ها پیدا می شود. در نتیجه سيستم ارت یک نقطه كه به عنوان ارت ابزاردقيق نیز استفاده شده به رزنانس برده شده، به شکل آنتن عمل كرده و نويز سرگردان در اتمسفر را جذب سيستم ارت می کند.

بیشتر بخوانید: انواع چاه ارت و نحوه اجرای چاه ارت

3. سيستم ارت چند نقطه

در شكل زير به صورت طرح، اين نوع سيستم نشان داده می شود:

شکل (18). سیستم ارت چند نقطه (Moltiple Point)

 

در اين سيستم، می توان برای کلیه ساختمان ها، شبكه ارت مدفون در نظر گرفت که هر يك بتوانند به ارت ساختمان مجاور خود، تجهيزات و سازه فلزي ساختمان متصل شوند. به تعبیری، تمامي ارت ها، تاسيسات فلزي چه الكترونيكي و چه تجهيزات الكتريكي به هم متصل شده و ارت شوند.

شکل (19). سیستم زمین چند نقطه (Moltiple Point)

از مزاياي اين سيستم اين است كه شبیه به سيستم تك نقطه، به سيم كشي زيادی نياز نداشته و به طور قطع، مشکلات آن سیستم را نیز ندارد، در اين سيستم در صورت بروز خطایی انسانی و یا وقوع اتصالي در تجهيزات الكتريكی یا الكترونيكي، مسيرهاي موازي ارت كه فراوان نیز هستند؛ وارد عمل شده و خطا را به زمين هدايت مي كنند. اين روش از بهترين روش ها براي ارت تجهيزاتی با فركانس بالا می باشد.

سخن پایانی

ما در این مقاله با سیستم ارتینگ و اصطلاحات معمول در آن آشنا شدیم. انواع سیستم زمین را در یک شبکه فشار ضعیف معرفی کردیم که شامل سیستم TN، سیستم TT و سیستم IT بود و نحوه اتصال هر کدام از آنها را در قالب تصاویری نشان دادیم. از ضرورت هم‌بندی در سیستم زمین صحبت کردیم اینکه هم بندی در سیستم زمین می‌تواند از بروز خسارات جانی و مالی زیادی جلوگیری نماید.انواع سیستم ارتینگ را از نظر نوع اتصال به سه دسته شناور یا ایزوله، تک نقطه و چند نقطه تقسیم کردیم و هر کدام از آنها را جهت درک بهتر بصورت تصویری نمایش دادیم.