درجه حفاظت IP تجهیزات الکتریکی (استاندارد IP)

در این مقاله ما به تعریف استاندارد IP می‌پردازیم. سپس از نقش تایین کننده درجه حفاظت IP در انتخاب تجهیزات مختلف صحبت می‌کنیم. حفاظت آی پی نقش مهمی در انتخاب تجهیزات مانند تابلوهای برق، ابزار دقیق‌ها و … دارد. عدم توجه به درجه حفاظت الکتریکی تجهیزات می‌تواند خسارتهای سنگینی به پروژه ما وارد کند. در انتهای مقاله جدول درجه حفاظت IP قرار دارد که می‌تواند برای شما سودمند باشد.

استاندارد IP چیست؟

آلودگی هایی که به محفظه های الکترونیکی دستگاه وارد می شوند، می توانند از کاهش عمر مفید تا در نهایت، از کار افتادن کل دستگاه به تجهیزات آن آسیب وارد کنند.به این منظور بسیار مهم می باشد که درجه حفاظت تجهیزات الکتریکی (IP) مناسب محیطی باشد که آن تجهیزات در آن قرار گرفته اند. این نکته در مورد تابلو برق صنعتی فشار ضعیف و متوسط و همچنین تابلوهای کنترل محلی نیز مهم میباشد. در طراحی تابلو برق صنعتی IP تابلوها باید متناسب با محلی باشد که آن تابلو می خواهد در آن جا نصب گردد.در استاندارد IP دو فاکتور میزان نفوذ آب و رطوبت و دیگری نفوذ گرد و غبار مورد توجه قرار می‌گیرد.

بیشتر بخوانید: جدول درجه حفاظت IP و استاندارد IP تابلو برق

گرد و غبار و خاک وارد شده به یک محفظه الکترونیکی می تواند از هر نظر، منشاء بسیاری از آسیب ها باشد. گرد و غبار در داخل پریزها، پورت ها، شکاف های الکترونیکی و مدارها جمع می شود.

اگر گرد و غبار بیش از حد در بخشی تجمع یابد، ممکن است اتفاقات بدی رخ دهد:

• با ایجاد لایه ای عایق، موجب گرم شدن بیش از حد مدارها شود.
• با قرارگیری بین سطوح تماس و ایجاد رسانایی ضعیف، سوئیچ ها، رله ها و اتصالات را دچار مشکل کند.
• در کاربردهایی با ولتاژ بالاتر، موجب بروز قوس بین ولتاژ خط و زمین گردد.

شکل (1). نمونه نفوذ رطوبت در داخل تابلو

رطوبت، نمناکی، تر بودن یا خیسی، همگی از دشمنان قسم خورده قطعات الکترونیکی به ویژه “ریزمدارها” هستند. محیط های نا امن، فضاهایی هستند که دستگاه، در معرض مستقیم آب و هوا قرار بگیرد، خواه رعد و برق شدید باشد و یا نم نم باران.

تمیز کردن تجهیزات الکترونیکی با جریان آب معمولی می تواند موجب بروز مشکل شود، چه رسد به یک جریان با فشار بالا (مانند شدت شستن همیشگی زیر کاپوت اتومبیل توسط خود افراد که نمونه ای از استفاده نادرست از دستگاه الکترونیکی است).

حتی محیط های مرطوب می توانند مجموعه ای از مشکلات را روی اجزای داخلی ایجاد کنند. وقتی دستگاهی از یک محیط سرد به مکانی گرم و مرطوب منتقل شود ممکن است رطوبت در مدار مشاهده شود و اگر جریان برق قبل از تبخیر و از بین رفتن این رطوبت، برقرار شود، اتصال کوتاه می تواند موجب خرابی و آسیب به دستگاه شود.

مواد شیمیایی خطرناک، سورفاکتانت ها، یا مایعات پاک کننده مانند موادی که در تجهیزات تمیز کننده اسپری فشار بالا استفاده می شود، می تواند اثرات خورنده و مخربی بر افزاره های الکترونیکی و مدارها داشته باشد.

به ویژه ترکیباتی که از فلزاتی چون مس، آلومینیوم و نقره تشکیل شده اند. خوردگی در آن ها باعث تخریب فلز پایه و در نتیجه کاهش ظرفیت حمل جریان می شود. کوچک شدن مداوم قطعات الکترونیکی به این معنی است که جرم رسانای کمتری برای خراب شدن وجود دارد و موجب آسیب پذیرتر شدن سیستم می شود.

شکل(2). روش نمایش استاندارد IP

جدول درجه حفاظت IP

درجه حفاظت IP برگرفته از دو عبارت (Ingress Protection) و یا (International Protection) است. اصطلاحی برای طبقه بندی محفظه‌های تجهیزات الکتریکی از نظر نفوذ در برابر عوامل خارجی، با دو عدد:

• عدد اول: حفاظت در برابر ورود ذرات جامد (گرد و غبار و جسم خارجی) که بین ۰ تا ۶ است.
• عدد دوم: حفاظت در برابر نفوذ آب و رطوبت (پاشیده شدن آب) که بین ۰ تا ۸ است.

با بزرگ تر شدن این اعداد، دستگاه مورد نظر، نفوذ ناپذیرتر شده و حفاظت بیش تری در مقابل ورود آب و ذرات دارد. برای درک بیش تر این مفهوم، به مثال و جدول زیر توجه کنید:

درجه حفاظت IP65:

• 6 به معنی حفاظت کامل بدون نفوذ گرد و غبار
• 5 به معنی عدم نفوذ در برابر پاشیده شدن آب از همه طرف (360 درجه) بدون فشار.

به کمک جدول درجه حفاظت IP که در شکل زیر قرار داده شده‌است می‌توانید هر کدام از درجه حفاظت ها مانند IP42, IP54, … مورد بررسی قرار دهید.

بیشتر بخوانید: معرفی انواع تابلو برق فشار ضعیف و اجزای آن

شکل (3). استاندارد IP

سخن پایانی

ما در این مقاله آموختیم که آلودگی‌هایی مانند رطوبت و گرد و غبار هنگامی که به محفظه دستگاه‌های الکتریکی نفوذ می‌کنند موجب صدمه به تجهیزات می‌شوند از این رو استاندارد IP تعریف شده است تا میزان نفوذ آلودگی به داخل تجهیزات را تعیین نماید. به کمک جدول درجه حفاظت IP می‌توانیم میزان نفوذ گرد و غبار و آب را بهتر متوجه شویم. درجه حفاظت IP از جمله فاکتورهای مهم در انتخاب تجهیزات متناسب با محل نصب آنهاست که باید مورد توجه قرار بگیرد.